- Bilgisayar ortamında iletişim sağlayan İnternet, haber yayımlarıyla da yeni bir habercilik türü ortaya çıkarmıştır. İnternet haberciliği bütün habercilik tekniklerinin birleştiği bütünleşik haber sunumuna doğru yönelmektedir. İnternet gazeteciliğini kısaca şöyle özetlemek mümkündür: “TV kadar hızlı, gazete kadar derin ve kapsamlı…” Dolayısıyla İnternet gazeteciliği, televizyon ile gazetenin olumlu taraflarını bir sentez haline getiren yepyeni bir medya aracıdır.
- Hem yazılı, hem sesli, hem de görüntülü haberler, İnternetteki web sayfalarında bütünleşik olarak sunulabilmekte, bu özelliği ile gazete ve televizyonun haber iletim sistemlerini bütünleştirerek yazı, ses ve hareketli görüntüleri aynı ortam üzerinde ve eş zamanlı olarak İnternet kullanıcılarına sunabilmektedir.
- İnternet haberlerinin özellikleri bağlamında haberlere yeni bir biçim gelmiştir. Hipermetin özelliğiyle haberle ilgili tüm dokümanlara bağlantılar verilebilmektedir. Haberle ilişkili geleneksel araçlardaki zaman ve sütun sınırlılıkları ortadan kalkmıştır. Haberler uzun olarak verilebilmektedir. Yazı, fotoğraf, grafik, ses, görüntü ve animasyon olarak multimedya özellikleri, haberin içinde birlikte sunulabilmektedir.
- İnternet haberciliğinin en büyük işlevi, bilgileri anında aktarabilmesidir. Bir bilginin karşı tarafa aktarılması, bilgisayar ekranına yazılması kadar kolaydır. Bu işlev daha çok finans haberciliğinde büyük aşamalar kat edilmesini sağlamıştır.
- Basılı gazetelerde bir haber okuyucuya en erken bir gün sonra ulaşmaktadır. İnternet gazeteciliğinde ise haber değeri taşıyan olay, olayın hemen ardından İnternet sayfasında yerini alabilir. Dolayısıyla gazetesini eline alan İnternet kullanıcısı için artık o haber, haber olmaktan çıkmıştır. Basılı gazetelerdeki bu temel olumsuzluğun yanı sıra aynı haber ile ilgili yeni gelişmelerin verilebilmesi için yine en az 24 saatlik bir sürenin geçmesi gerekir. Buna karşın İnternet gazeteciliğinde haberle ilgili her türlü gelişme anında okuyucuya iletilebilmektedir.
- Haberin anlık izlenmesi, haberle ilgili başka bilgilerin kaynaklarının verilmesi, İnternet gazeteciliğinin temel avantajıdır. Ayrıca basılı gazete okuyucusunun, önüne gelen habere gerek içerik, gerek biçim açısından hiçbir müdahale şansının olmaması İnternet gazeteciliğini bir adım öne geçirmektedir. Çünkü İnternet gazeteciliğinde bir haber istendiği anda düzeltilebilir, okurun katkılarıyla yeniden yapılandırılabilir. İnteraktif yayıncılık dediğimiz yayın anlayışında, yanlış yapılan habere müdahale edilebilir, uyarılarda bulunulabilir ve haberin düzeltilmesine katkı sağlanabilir.
- İnternet gazeteciliğindeki bu hız, klasik gazeteciliğin “atlatma haber” olgusunu da kökünden sarsmaktadır. Artık haberin atlatma olabilme şansı çok düşüktür. Çünkü atlatma haber, herhangi bir gazetenin bir haberi diğer gazetelerden önce vermeleri anlamına gelir. Bugün haber İnternet gazeteciliği sayesinde hemen tüketime sunulmakta ve gazetelere satış avantajı sağlayan bu olguyu etkisizleştirmektedir.
- İnternetin ortaya çıkışıyla birlikte insanlar artık günlük değil anlık yenilenen gazeteler okumaktadırlar. Üstelik bu iletişim aracı ile zaman ve mekan kavramı da anlamını yitirmektedir. Gazete almayı unutan, çalışırken zaman bulamayan insanlar, bilgisayarda işlerini yaparken istedikleri gazetenin web sayfasını dolaşabilmekte, kısa bir sürede genel başlıklarıyla gazeteyi tarayabilme olanağı bulmaktadırlar.
- İnternete medya açısından bakıldığında; geleneksel gazetecilik basılı materyal üzerinde yayımlanma tekniğini kullanırken, radyo ve televizyon yayın olarak varlık göstermektedir. İnternet ortamı ise habercilik ve gazetecilik için birçok sunum seçeneği sunmaktadır. Kamuoyu araştırmaları, seri ilanlar ve insan kaynakları bölümleri de farklı alanlardaki hizmetlere örnek olarak verilebilir. Ayrıca sanal gazeteler yazılan haberlerin içeriği ve uyandırdığı etkiyi ölçmek için okuyucu ile birebir interaktif sistemler yaratarak normal gazetelerden farklı bir görünüm ve işlev kazanmaktadır. Böylelikle İnternetin işlevi ve yapısı sayesinde herhangi haberin daha çok okunduğu, hangi reklamın ilgi çektiği gazeteciler ve ilgililer tarafından rahatlıkla takip edilebilmektedir. Anketler, forumlar düzenlenerek gündem daha belirgin hale getirilebilmektedir.
- Gazeteler tüm eklerini ve arşiv kayıtlarını da İnternet üzerinden okuyucularına sunabilmektedir. Okuyucular, arşivlerde kayıtlı bulunan birçok bilgiye ve habere anında ulaşılabilmektedir. Geleneksel gazetecilikte haber okura diret ve tek yönlü sunulurken internet ortamında okur, tepkisini yine ilgili bağlantılara tıklayarak anında bildirebilmektedir.
- Okuduğu makale ile ilgili bir sorun olduğunda ise, yazarların e-mail adresleri sayesinde gazetecilerle anında birebir iletişim kurabilmektedir. Ayrıca okuyucu bir haberi İnternet ortamında birçok farklı yazardan ve sütundan ve gazeteden takip ederek karşılaştırma zemini de bulabilmektedir. İnternet gazeteciliği ile gelen diğer önemli bir hizmet de “kişiye özel haber”dir. Birçok özel haber, isteyen okurun bilgisayarına özel kutularla yollanmaktadır.
- Basılı gazetelerin yaşanan bütün bu sıkıntılara rağmen haber konusunda önemli bir avantajı vardır. Tamamı uzmanlardan oluşan yayın kurulu bir haberi uzmanlık diliyle ve uzman yorumlarıyla vermektedir. İnternet haberciliği için henüz bu aşama gerçekleşememiştir.
- Yukarıda sıralanan farklılıkların yanında gazete maliyetleri ve dağıtım açısından karşılaştırma yapmak da yararlı olacaktır. Öncelikle maliyet açısından bakıldığında, basılı gazetenin İnternet gazeteciliğine göre daha büyük sermayeye ihtiyaç duyduğu görülür.
- İnternet gazeteciliğinin belki de en büyük avantajı dağıtım alanında ortaya çıkmaktadır. Sadece bir tek komutla gazete bilgisayar ve İnternet ağı bulunan dünyanın en ücra köşesine bile aynı anda ulaştırılabilmekte ve dağıtımda şu veya bu nedenle gecikme söz konusu olmamaktadır. Basılı gazete dağıtıcılığı ise hem zahmetli hem de maliyeti yüksek olan bir iştir.
- Gazetelerin okunma oranlarına bakıldığında ise, gerek dünyada gerek ülkemizde İnternetin her geçen gün daha fazla okuyucu topladığı görülür. Bu durum gazetelerde büyük oranda tiraj kaybına yol açmaktadır. Tiraj kaybına giren gazeteler bu rekabete dayanmak için okurlarına her gün, küçük bir fiyat artışıyla DVD, çizgi romanları, CD, kitaplar, ansiklopediler, satranç oyunları gibi ürünler vermeye başlamışlardır. Ancak, gazetelerdeki tiraj düşüşü önlenememiş; bugün de yaşanan kan kaybı, İnternet kullanıcılarının artışına paralel olarak artmaya devam etmektedir.
- Gazetelerin tirajı ve reklâm payı sürekli düşüyor Dünyada gazete tirajlarının ve gazetelerin reklâm piyasasındaki payının sürekli düştüğü belirtildi.
- 24 Ekim 2003 — Dünya Gazeteler Birliği (WAN) tarafından yapılan araştırmaya göre, dünya ölçeğinde gazete tirajı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 0.35 düştü. İnternet gazeteciliği de gelişmeye devam ediyor.
- WAN’ın Ekim ayı basın bülteninde sonuçları yayımlanan araştırmada 70 ülkedeki veriler incelendi. Araştırmanın kapsadığı 11 Avrupa Birliği ülkesinde, son 5 yılda olduğu gibi geçen yıl da tiraj kaybı oldu. AB’de yayımlanan günlük gazete sayısı da düştü ve 10 gazetenin yayın hayatına son vermesi sonucu, AB’deki günlük gazete sayısı geçen yıl 1100’den, 1090’a indi. AB ülkelerinde 1998’den bu yana 40 günlük gazete yayın hayatına son verdi. ABD’de tiraj kaybı ise 2002’de yüzde 0.7 oldu, 1998–2002 arasında ABD’deki gazete tirajlarında yüzde 1.8 azalma oldu.
- En çok gazetenin satıldığı Japonya’da bile gazete tirajları geçen yıl yüzde 1,2 düştü. Japonya’da gazete tirajları 6 yıldır sürekli düşüyor
- Ancak inceleme kapsamındaki ülkelerin yüzde 28’inde gazete tirajlarında artış görüldüğü belirtildi. 1998–2002 dönemi dikkate alındığında ise, tiraj artışı görülen ülkelerin araştırma yapılan ülkelere oranı yüzde 35 olarak tespit edildi. Genel eğilim aksine, Çin’de tirajlar arttı. 2001 yılı verilerine göre Çin’de gazete tirajı yüzde 8,5 arttı. 1997– 2002 arasındaki tiraj artışı ise toplam yüzde 30,3 oldu.
Kaynak: www.ntvmsnbc.com
http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/modul_pdf/321GM0022.pdf
